Zasady i różnice między preferencyjnym a niepreferencyjnym pochodzeniem towarów

W handlu międzynarodowym funkcjonuje wiele terminów i zagadnień, których znaczenie, nawet dla doświadczonych agentów celnych, często nie jest do końca zrozumiałe. Przykładem może być umiejętność określenia i udokumentowania preferencyjnego i niepreferencyjnego pochodzenia towarów. W związku z tym, w serii artykułów zostanie podjęta problematyka związana z szeroko pojętym pochodzeniem towaru, jego ustalaniem i dokumentowaniem. Kiedy jest ono istotne w obrocie handlowym? Czym są reguły pochodzenia? Czym jest kumulacja? Kim jest upoważniony eksporter? Te i wiele innych terminów zostanie wkrótce przybliżonych i wyjaśnionych. Na początek, wyjaśnienie czym jest pochodzenie towaru.

Pochodzenie towaru

Pochodzenie towaru to najprościej rzecz ujmując kraj wytworzenia produktu, można powiedzieć jego “obywatelstwo gospodarcze”. Prawidłowe określenie kraju pochodzenia towaru jest ważne, ponieważ decyduje o wysokości stawek celnych w kraju przeznaczenia. Sposób ustalania pochodzenia towaru zostanie omówiony w kolejnych artykułach. W tym artykule zostaną wyjaśnione różnice między preferencyjnym i niepreferencyjnym pochodzeniem towaru. Rozróżnienie to jest dość proste:

• niepreferencyjne pochodzenie – nie daje korzyści ekonomicznych w kraju przeznaczenia, np. w postaci redukcji cła,
• preferencyjne pochodzenie – pozwala uzyskiwać preferencyjne (obniżone) stawki cła w kraju przeznaczenia.

Zrozumienie okoliczności gospodarczych, w których pochodzenie niepreferencyjne i preferencyjne ma realne zastosowanie, jest trudniejsze.

Niepreferencyjne pochodzenie towarów

Niepreferencyjne pochodzenie towarów ma zastosowanie w sytuacji, gdy:

• na towary przewidziano środki pozataryfowe ustalone w przepisach kraju przeznaczenia – np. antydumping, cła dodatkowe lub inne ograniczenia typu embargo (dotyczące np. Rosji czy Iraku),
• taryfa celna kraju przeznaczenia stawia wymogi w tym zakresie, ustanawiając na importowane towary – np. kontyngenty niepreferencyjne,
• przepisy celne lub przepisy odrębne wprowadzają inne środki odnoszące się do pochodzenia towarów.

Dowodem potwierdzającym niepreferencyjne pochodzenie towaru są świadectwa pochodzenia – “Certificate of Origin”. Dokumenty te są wystawiane przez organy celne kraju eksportu, na żądanie zagranicznego odbiorcy. Warto wspomnieć, że każde państwo może wprowadzać swój wzór świadectw pochodzenia niepreferencyjnego. W Polsce wzór takiego świadectwa pochodzenia został zamieszczony w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 sierpnia 2016 r. w sprawie świadectwa potwierdzającego niepreferencyjne pochodzenie towaru.

Świadectwa niepreferencyjnego pochodzenia towarów mogą być wystawiane również przez inne upoważnione podmioty – w Polsce jest to Krajowa Izba Gospodarcza. KIG wystawia świadectwa wg tego samego wzoru, który jest stosowany przez służby celne.

Preferencyjne pochodzenie towarów

Preferencyjne pochodzenie towarów ma zastosowanie w sytuacji, gdy w kraju przeznaczenia na towary pochodzące z danego kraju przewidziano obniżone cło (zazwyczaj zredukowane do zera). Takie preferencje są przyznawane przede wszystkim na podstawie umów o wolnym handlu (FTA). Preferencje wynikające z umów FTA mają charakter dwustronny i obowiązują na zasadach wzajemności we wszystkich umawiających się krajach. UE podpisała dotychczas 49 takich umów, a do ostatnio podpisanych należy np. umowa ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej po ich opuszczeniu UE.

Lista umów o wolnym handlu zawartych przez UE jest dostępna na stronie internetowej Unii Europejskiej.

UE stosuje również preferencje jednostronnie (tj. bez wzajemności), przyznając je krajom lub grupie krajów słabo rozwiniętych lub rozwijających się (system GSP) albo krajom powiązanym gospodarczo z Unią (kraje i terytoria zamorskie państw UE – KTZ). W większości umów FTA, a także przy jednostronnych preferencjach, w zakresie wystawiania dokumentów pochodzenia przewidziano uproszczenia w formie statusu zarejestrowanego eksportera – system REX.

Najnowsze umowy zawarte przez UE – np. z Japonią czy UK przewidują jeszcze jeden dowód pochodzenia. Jest to tzw. wiedza importera. Deklarowanie pochodzenia na podstawie tego dowodu jest możliwe, gdy importer jest w stanie udowodnić w inny sposób lub innymi dokumentami, że dany towar ma konkretne pochodzenie. Dowodem tym może być np. nr identyfikacyjny samochodu VIN.

Agencja Celna oferuje pełen zakres usług związanych z ustalaniem i dokumentowaniem pochodzenia towarów. Do procesu każdorazowo podchodzimy indywidualnie i opieramy go na aktualnych przepisach. Robimy to w sposób nowoczesny, elektroniczny, odpowiedzialny, ekologiczny i przyjazny naszym Klientom. Zwracamy przy tym uwagę na korzyści płynące z posiadania statusu upoważnionego eksportera i rejestracji w systemie REX.