Korzyści i zasady stosowania kumulacji pochodzenia

W procesie ustalania pochodzenia dowolnego produktu, w pierwszej kolejności należy określić, czy został on całkowicie uzyskany w kraju wysyłki, czy powstał w wyniku przetworzenia lub obróbki. W pierwszym przypadku (np. minerały, warzywa czy zwierzęta) sprawa jest prosta – krajem pochodzenia jest kraj wydobycia lub wyhodowania. Trudności zaczynają się w sytuacji przetworzenia lub obróbki, gdyż czynności te muszą być zgodne z zasadami i regułami ustalania pochodzenia. Wszystkich zasad jest dziesięć, ale najbardziej skomplikowaną z nich jest zasada kumulacji pochodzenia.

Kumulacja pochodzenia to użycie w produkcji (przetworzeniu) towaru, produktów pochodzących z krajów, które są stronami danej umowy. Zabieg taki umożliwia nadanie temu produktowi preferencyjnego pochodzenia kraju – strony umowy.

Uzyskanie preferencyjnego pochodzenia bez stosowania zasady kumulacji wymaga przeprowadzenia “wystarczającej” obróbki lub przetworzenia. Zakres (poziom) przetworzenia zawsze określa odpowiednia reguła określona w umowie handlowej. Chcąc uszyć w Polsce spodnie z tkaniny (artykuły i dodatki odzieżowe z Działu 62 Taryfy celnej) i wysłać je jako pochodzące (preferencyjna stawka celna) do Singapuru, spotkamy się z zapisem reguły, która wymaga wytworzenia spodni z tkaniny od etapu przędzy. Przędza może być materiałem importowanym z kraju trzeciego, ale należy z niej w kraju korzystającym uzyskać tkaninę i z tkaniny uszyć spodnie. Produkt dopiero tą drogą uzyska preferencyjne pochodzenie.

Przy zastosowaniu zasady kumulacji obróbka lub przetworzenie nie musi być “wystarczające”. Posługując się powyższym przykładem – do produkcji spodni możemy użyć tkaniny pochodzącej z Singapuru. Unia Europejska podpisała z tym krajem umowę gospodarczo-handlową. Dlatego w celu nadania towarowi preferencyjnego unijnego pochodzenia, przy zastosowaniu zasady kumulacji, komponenty z Singapuru będziemy traktowali jak komponenty wspólnotowe. Stosując więc zasadę kumulacji pochodzenia producent może wykorzystać tkaninę pochodzącą z Singapuru. W ten sposób wytworzy odzież, która uzyska status towaru pochodzącego, bez konieczności przeprowadzania procesu tkania.

Zgodnie z zasadą kumulacji pochodzenia dopuszczalne jest użycie surowców czy materiałów posiadających udokumentowane preferencyjne pochodzenie z krajów, które są stroną danej umowy.

Typy kumulacji pochodzenia

Wyróżnia się trzy typy kumulacji pochodzenia:

1. Kumulacja bilateralna (dwustronna) występuje w przypadkach, gdy dana umowa jest umową dwustronną i nie ma odniesień do innych krajów lub regionów. W ramach tej kumulacji wykorzystujemy surowce i materiały pochodzące wyłącznie z tych dwóch krajów. Jest to podstawowy rodzaj kumulacji i jest wspólny dla wszystkich uzgodnień dotyczących pochodzenia. Zastosowaniem kumulacji tego typu są np. postanowienia Układu o stowarzyszeniu UE – Chile.
2. Kumulacja diagonalna (wielostronna) działa między więcej niż dwoma krajami. W tym wypadku w wytworzenie produktu angażujemy więcej niż dwa kraje, a towar otrzyma pochodzenie w kraju, w którym miała miejsce ostatnia obróbka lub przetwarzanie. Przykładem stosowania kumulacji diagonalnej jest strefa pan-europejska – Konwencja PEM. Strefa ta ustalona jest między Unią Europejską, krajami EFTA, Wyspami Owczymi, Turcją, krajami, które podpisały Deklarację Barcelońską, państwami bałkańskimi oraz krajami Partnerstwa Wschodniego.
3. Kumulacja pełna (całkowita) jest najbardziej zaawansowanym modelem kumulacji pochodzenia. Kumulacja pełna pozwala uznać materiały, które nie pochodzą z kraju przetworzenia lub kraju partnerskiego. Materiały niepochodzące mogą więc zostać przywiezione przez producenta w kraju partnerskim i wykorzystane w procesie produkcji towaru pochodzącego. Taką strefą pełnej kumulacji pochodzenia jest Europejski Obszar Gospodarczy.

Nawiązując do przykładu spodni z tkaniny:

1. przędzę z kraju trzeciego sprowadzamy do Norwegii i poddajemy procesowi tkania,
2. tkaninę przekazujemy do Polski celem uszycia spodni objętych działem 62,
3. spodnie wywozimy na Islandię.

Operacje przeprowadzone tak w Norwegii, jak i w Polsce, traktowane odrębnie, nie pozwalają na nadanie spodniom statusu towaru pochodzącego (obróbka niewystarczająca). Możliwe jest to natomiast z wykorzystaniem pełnej kumulacji, ponieważ w sumie przeprowadzone operacje stają się wystarczające – w ramach strefy produkt został wytworzony od etapu przędzy.

Zasada kumulacji pochodzenia to zasada, która ma wzmacniać powiązania gospodarcze stron danej umowy. Dzięki niej producenci mogą chętniej korzystać z surowców, których pochodzenie może zostać wykorzystane do uzyskania preferencyjnego pochodzenia przez produkt. Nie muszą one bowiem być poddane takiej obróbce, jaka jest wymagana przez regułę pochodzenia dla produktu. Traktowane są wtedy tak, jakby pochodziły z kraju, w którym wytwarzany jest produkt. Natomiast używanie surowców “niepochodzących” wymaga przeprowadzenia znacznie bardziej zaawansowanego procesu technologicznego.

Kumulacja pochodzenia to zagadnienie skomplikowane, więc powyższe aspekty stanowią jedynie dotknięcie tematu. Osoby zainteresowane szczegółami zapraszamy do kontaktu.

Agencja Celna zawsze wspiera swoich Partnerów w ich planach. Doceniamy każdy pomysł i każdą drogę rozwoju, nawet jeśli jest to droga trudna jak kumulacja i wyboista jak reguły pochodzenia. Nie lubimy formalnego traktowania zleconych nam spraw, dlatego wychodzimy poza schematy i tworzymy nieszablonowe rozwiązania.