Obowiązki importera w związku z wprowadzeniem CBAM: Graniczny podatek węglowy i jego konsekwencje

CBAM (graniczny podatek węglowy) – co to jest?

CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), określany jako graniczny podatek węglowy, to mechanizm dostosowywania cen na granicach Unii Europejskiej z uwzględnieniem emisji CO2. Jest to opłata, która ma być nakładana na towary importowane do UE, których wytwarzanie wiąże się z wysokimi emisjami CO2. Celem CBAM jest ograniczenie przywozu towarów produkowanych w krajach, w których nie istnieją podobne regulacje dotyczące emisji gazów cieplarnianych.

CBAM (graniczny podatek węglowy) – przepisy

W dniu 17 maja 2023 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2. Natomiast 15 września 2023 r. zostało opublikowane rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/1773 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 w odniesieniu do obowiązków sprawozdawczych do celów mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 w okresie przejściowym. Są to dwa podstawowe akty prawne dotyczące granicznego podatku węglowego, przynajmniej do czasu zakończenia okresu przejściowego tj. 31 grudnia 2025.

Towary objęte granicznym podatkiem węglowym i wyłączenia

Wykaz towarów i gazów cieplarnianych objętych granicznym podatkiem węglowym znajduje się w Załączniku I do rozporządzenia 2023/956 i obejmuje:

• Cement
• Energia elektryczna
• Nawozy
• Żeliwo i stal
• Aluminium
• Chemikalia (wodór)

Graniczny podatek węglowy nie ma zastosowania do tych towarów, jeżeli:

• ich wartość rzeczywista nie przekracza 150 EUR na przesyłkę,
• pochodzą z krajów lub terytoriów wymienionych w punkcie 1 załącznika III (m.in. Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria oraz niektóre terytoria, np. Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta, Melilla).

Przepisy przejściowe i sprawozdanie CBAM

Graniczny podatek węglowy zostanie wprowadzony 1 stycznia 2026 roku. W okresie przejściowym (od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r.) importerzy są zobowiązani do składania sprawozdań CBAM. Sprawozdanie za dany kwartał roku kalendarzowego należy złożyć do miesiąca po jego zakończeniu. Pierwsze sprawozdanie CBAM (za IV kwartał 2023 r.) należy złożyć do 31 stycznia 2024 r.

Sprawozdanie CBAM powinno zawierać następujące informacje:

• całkowita ilość każdego rodzaju towarów (w megawatogodzinach dla energii elektrycznej i w tonach dla innych towarów), określona dla każdej instalacji wytwarzającej towary w państwie pochodzenia,
• rzeczywisty całkowity poziom emisji wbudowanych (w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na megawatogodzinę energii elektrycznej lub na tonę innych towarów), obliczony zgodnie z metodą określoną w załączniku IV,
• całkowite emisje pośrednie (obliczone zgodnie z aktem wykonawczym),
• opłatę emisyjną należną w państwie pochodzenia za emisje wbudowane w towary przywożone, z uwzględnieniem rabatów lub innej formy rekompensaty.

…

Przygotowanie do wprowadzenia CBAM

Podmioty, które importują lub planują import towarów objętych CBAM, powinny uzyskać od swoich dostawców informacje niezbędne do określenia wielkości emisji wbudowanych (dane określone w załączniku IV do rozporządzenia 2023/956). Instytucją odpowiedzialną w Polsce za wprowadzenie rejestru CBAM jest KOBiZE. Z dostępnych informacji wynika, że rejestr przejściowy CBAM został już utworzony przez Komisję Europejską, a prace po stronie państw członkowskich nad udostępnieniem rejestru importerom są w toku.